Биыл адамзат тарихындағы ең қасіретті Екінші дүниежүзілік соғыстың аяқталғанына 80 жыл толады. Бұл майдан 1939 жылы басталып, 1945 жылы аяқталды. Осы аралықта 60 миллионнан астам адамның өмірі қиылып, әлемнің саяси, экономикалық және әлеуметтік құрылымына үлкен өзгеріс әкелді.
Жеңістің 80 жылдығын атап өту тек тарихи даты еске алу емес, оның зардабын ұғынып, сабақ алу арқылы бейбітшіліктің қадірін түсіну. Осы мақалада біз соғыстың Қазақстан мен әлем тарихындағы орны туралы ой қозғамақпыз.
Соғыстың қасіреті
Екінші дүниежүзілік соғыс адамзат тарихындағы ең үлкен қақтығыс болды. Бұл соғыс 70-тен астам елді, 1,7 миллиардқа жуық адамды қамтыды. Қарулы қақтығыстар Европа, Азия, Африка, Тынық мұхит аймақтары мен Солтүстік Атлантиканы қамтып, бүкіл әлемдік тәртіпті қайта құруғап себеп болды.
Соғыс барысында әскери және бейбіт халық арасында үлкен шығын болды. Соғыс аяқталғаннан кейін әлем жаңа қауіпсіздік жүйесін құруға мәжбүр болды. Біріккен Ұлттар Ұйымының құрылуы, Ялта және Потсдам конференциялары сынды шешуші оқиғалар әлемдік тәртіпті жаңартуға негіз болды.
Қазақстан және майдан даласы
Қазақстан Екінші дүниежүзілік соғыстың ауыр салмағын айрықша сезінді. Соғысқа 1,2 миллионнан астам қазақстандық қатысты. Олардың жартысына жуығы майданнан оралмады. Қазақ халқы Ұлы Отан соғысына тек майдан шебінде ғана емес, тылда да зор үлес қосты.
Тарихта ерекше орны бар оқиғалар қатарында Мәскеу түбіндегі шайқас, Сталинградты қорғау және Берлинді алу барысындағы қазақстандық батырлардың ерліктері айтылады. Кеңес Одағының Батыры атағына ие болған Бауыржан Момышұлы, Мәншүк Мәметова, Әлия Молдағұлова, Төлеген Тоқтаров секілді батырларымыздың ерлігі ұрпақтар есінде мәңгі қалады.
Соғыс кезінде Қазақстан тылдың негізгі тірегіне айналды. Ел аумағында 12 мыңға жуық әскери маман дайындалды, майдан қажетіне арналған зауыттар мен фабрикалар көшірілді. Соғыстың ауыр жылдары қазақстандықтардың еңбегі, шыдамы мен бірлігін сынға салды.
Тарихи сабақ және бейбітшілік құндылығы
Екінші дүниежүзілік соғыстың 80 жылдығы – әлем үшін тарихи айтулы оқиға. Бұл соғыстың негізгі себебі – саяси келіспеушілік, идеологиялық қайшылық және шектен тыс милитаризма болды.
Соғыс бізге бейбитшілік пен тұрақтылықтың қаншалықты маңызды екенін түсіндірді. Бүгінгі таңда әлем халықтары арасындағы диалогті күшейту, халықалалық ынтымақтастықты дамыту және қақтығыстарды бейбіт жолмен шешу қажеттігі артып келеді.
Қазақстан тәуелсіз мемлекет ретінде халықаралық бейбітшілікті сақтауға белсенді қатысып келеді. Біздің еліміз ядролық қарудан бас тарту және бейбітшілік келіссөздеріне қатысу арқылы әлемге бейбит өмір құндылығын үлгі етті.
Болашақ ұрпаққа үндеу
Соғыстың 80 жылдығын атап өту – құрбандарды еске алып, жаңа ұрпаққа бейбітшіліктің құндылығын жеткізудің маңызды кезеңі. Жастарымыз тарихты құрметтеп, бейбіт өмірдің махызын түсінуі қажет. Бұл күн соғыстан қайтпаған аталарымыз бен аналарымыздың рухына тағзым етіп, ерліктерін ұлықтайтын күн.
Тарихты ұмытпай, одан сабақ алу – болашақ үшін жасахан ең үлкен игілік. Соғыстың зардабы мен бейбітшіліктің қадірін түсіну арқылы біз келешекке сеніммен қарай аламыз.
Метериал ЖИ арқылы 7-su.kz желілік басылымының тапсырмасымен дайындалды
Фото: cis.minsk.by
